Cijfers die ertoe doen – hoe sociaal ondernemers grip houden op geld én missie

Tijdens de IGNITE Award-trainingen ontdekken sociaal ondernemers hoe hun financiële keuzes hun maatschappelijke missie beïnvloeden. Accountant en trainer Richard Wienen helpt hen niet alleen de boekhouding te begrijpen, maar vooral te zien wat die zegt over de manier waarop ze impact willen maken.

Niet alles wat belangrijk is, past in een spreadsheet,

…zo start Richard Wenen zijn training over een gezonde boekhouding voor sociale ondernemingen. In de meeste administraties is maatschappelijke waarde niet direct zichtbaar. Toch kun je met een slimme inrichting wél laten zien waar sociale keuzes invloed hebben op de cijfers.

“Zodra je stuurt op een specifieke doelgroep of inkoopstrategie, kun je dat financieel onderscheiden,” legt hij uit. “Denk aan welk deel van je personeelskosten wordt besteed aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, of aan het percentage inkoop bij sociale ondernemingen.” Ook omzet kan je uitsplitsen: wat komt van commerciële klanten en wat van sociale partners? “Dat geeft inzicht in waar je maatschappelijk actief bent, en maakt de koppeling met je doelen in je ondernemingsplan sterker.”

De balans tussen missie en geld

Veel sociaal ondernemers worstelen met de balans tussen financieel gezond blijven en trouw blijven aan hun missie. Volgens de trainer begint dat bij inzicht: “Maak zichtbaar wat je resultaat zou zijn als je puur commercieel zou werken en welke kosten of opbrengsten voortkomen uit je maatschappelijke keuzes. Misschien zijn bepaalde kosten hoger omdat je werkt met een doelgroep die extra begeleiding nodig heeft of omdat je producten inkoopt die beter passen bij je waarden.” Door die keuzes apart te specificeren, wordt duidelijk waar geld naartoe gaat – en waarom. “Je maakt zichtbaar: dit is de prijs van onze impact. Dat geeft richting, ook in gesprekken met klanten of financiers.”

Niet alle waarde is in geld te meten

Niet alle maatschappelijke winst is in euro’s uit te drukken. Toch helpt een goed ingerichte administratie om inzicht te krijgen in de financiële kant van sociale waardecreatie.
“Je ziet effecten soms indirect terug,” zegt hij. “Bijvoorbeeld in bespaarde kosten voor de samenleving, of in de stabiliteit van je organisatie. Maar maatschappelijke winst blijft deels onzichtbaar in je financiële cijfers – en dat is ook oké.”

Het belangrijkste is dat jij begrijpt wat je cijfers wél laten zien.

Werken met gemengde inkomstenstromen

Sociale ondernemingen hebben vaak meerdere inkomstenbronnen: omzet, subsidies, donaties. Dat maakt het plannen lastiger, maar overzicht is goed mogelijk met de juiste aanpak.
“Begin met een basisscenario op basis van je omzet,” zegt hij. “En als je plannen afhankelijk zijn van donaties of subsidies, werk dan met varianten: één met en één zonder die bijdrage. Zo kun je sneller schakelen als iets niet doorgaat.”
Daarnaast helpt het om per bedrijfsonderdeel afzonderlijk te rekenen. “Een winkel of horecatak heeft andere marges en kosten. Door dat apart te volgen, leer je beter begrijpen waar winst of verlies ontstaat – en waar je kunt bijsturen.”

Cashflow: een structurele uitdaging

Impact kost geld, zeker in de beginfase. “Sociale ondernemingen starten vaak met hogere aanloopkosten dan reguliere bedrijven,” zegt hij. “Meer personeel, aangepaste werkruimtes, of machines die geschikt zijn voor mensen met minder vak ervaring – het hoort erbij.”
Daarom is het cruciaal om continuïteit vanaf het begin goed in te bouwen. “Zorg dat je weet waar je structureel hogere kosten hebt en zoek naar partijen die dat verschil willen helpen dragen: fondsen, subsidies, of donateurs die jouw missie delen.”
En misschien wel het belangrijkste: heb een goed verhaal. “Als klanten begrijpen waarom jouw product iets duurder is, zijn ze vaak bereid dat te betalen.”

True pricing werkt alleen als je uitlegt wáárom het eerlijk is.

Cijfers én verhaal voor financiers

Banken kijken vooral naar financiële zekerheid, fondsen naar maatschappelijke impact. “Een goede begroting is nodig, maar een sterk verhaal evenzeer,” zegt hij. “Leg uit waarom jouw manier van werken logisch is, ook als je andere kosten hebt dan een reguliere ondernemer. Zodra je kunt aantonen dat je impact maakt én aan je verplichtingen voldoet, groeit het vertrouwen.”
Hij ziet dat financiers langzaam breder gaan kijken. “Steeds meer banken waarderen ook maatschappelijke resultaten. Maar de juridische vorm van sociale ondernemingen – vaak een stichting of coöperatie – maakt financiering soms lastiger voor deze partijen. Dan is voor financiers de samenstelling en betrokkenheid van het bestuur een nog belangrijker indicator van betrouwbaarheid van de organisatie.”

De rol van de accountant

Richard ziet zijn rol als veel breder dan het controleren van cijfers. “Ik help ondernemers begrijpen wat hun keuzes financieel betekenen,” zegt hij. “Als ze willen groeien in impact, kijken we samen: wat kost dat, hoe kun je dat financieren, en wat betekent het voor je marges?”
Hij houdt zijn klanten ook een spiegel voor. “Veel sociaal ondernemers betalen letterlijk de prijs voor hun missie – hun eigen beloning gaat omlaag. Dan vraag ik: is dat nog houdbaar? Kun je dit tempo blijven volhouden?”
Ook ziet hij een verschil met reguliere ondernemers. “Puur commerciële ondernemers denken vaak in fiscale optimalisatie: hoe houd ik meer geld over? Sociaal ondernemers veel minder. Terwijl meer winst ook meer impact kan betekenen. Die bewustwording helpt.”

De rode draad

De kern van zijn boodschap is helder: Maatschappelijke waarde is niet altijd meetbaar, maar financiële helderheid is wél onmisbaar. “Cijfers vertellen niet het hele verhaal,” zegt hij, “maar ze helpen je wel om het beter te begrijpen.

Wie weet waar geld vandaan komt en waar het naartoe gaat, stuurt niet alleen op winst – maar op betekenis.”

Wil je weten hoe IGNITE Award sociaal ondernemers helpt hun organisatie financieel én maatschappelijk sterker te maken? Lees meer inspirerende verhalen op www.igniteaward.nl